സെൻസസ് (Census) അതിർത്തി നിർണ്ണയം (Delimitation): ആശങ്കകളും മുന്നോട്ടുള്ള വഴിയും
UPSC Relevance:
ഈ വിഷയം UPSC പരീക്ഷയുടെ പ്രിലിമിനറിക്കും മെയിൻസിനും ഒരുപോലെ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്.
Prelims:
ഇന്ത്യൻ പോളിറ്റി, ഭരണഘടന (Indian Polity and Constitution): ആർട്ടിക്കിൾ 81, 82 (മണ്ഡല പുനർനിർണ്ണയം), സെൻസസ്.
ജനസംഖ്യാശാസ്ത്രം (Demography).
Mains:
GS പേപ്പർ 1: ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിന്റെ സവിശേഷതകൾ (Features of Indian Society), ജനസംഖ്യയും അനുബന്ധ പ്രശ്നങ്ങളും (Population and Associated Issues).
GS പേപ്പർ 2:
ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന (Indian Constitution).
പാർലമെന്റും സംസ്ഥാന നിയമസഭകളും - ഘടന, പ്രവർത്തനം (Parliament and State Legislatures—structure, functioning).
ഗവൺമെന്റ് നയങ്ങളും ഇടപെടലുകളും (Government policies and interventions).
ഫെഡറൽ ഘടനയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്നങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും (Issues and challenges pertaining to the federal structure).
Key Highlights from the News:
2021-ൽ നടക്കേണ്ടിയിരുന്ന ദശാബ്ദ സെൻസസ് (decennial Census), 2027 മാർച്ച് 1-നകം പൂർത്തിയാക്കുമെന്ന് കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയം (Ministry of Home Affairs - MHA) അറിയിച്ചു.
കോവിഡ്-19 മഹാമാരിയും അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വെല്ലുവിളികളുമാണ് സെൻസസ് വൈകാൻ കാരണമായി സർക്കാർ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നത്.
2026-ന് ശേഷമുള്ള ആദ്യ സെൻസസിലെ ജനസംഖ്യാ കണക്കുകൾ ഉപയോഗിച്ചായിരിക്കും അടുത്ത ലോക്സഭാ മണ്ഡല പുനർനിർണ്ണയം (Delimitation of Lok Sabha constituencies) നടത്തുക.
ജനസംഖ്യ മാത്രം മാനദണ്ഡമാക്കി മണ്ഡലങ്ങൾ പുനർനിർണ്ണയിച്ചാൽ, ജനസംഖ്യാ നിയന്ത്രണത്തിൽ വിജയിച്ച ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് പാർലമെന്റിലെ പ്രാതിനിധ്യം കുറയുമെന്ന് വലിയ ആശങ്കയുണ്ട്.
ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഈ ആശങ്കകൾ പരിഗണിക്കുമെന്നും എല്ലാവരുമായി ചർച്ച നടത്തുമെന്നും കേന്ദ്ര സർക്കാർ ഉറപ്പ് നൽകിയിട്ടുണ്ട്.
ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രത്തിൽ ആദ്യമായി സെൻസസ് പൂർണ്ണമായും ഡിജിറ്റൽ (Digital Census) രൂപത്തിലായിരിക്കും നടത്തുക.
1931-ന് ശേഷം ആദ്യമായി, ഈ സെൻസസിൽ ജാതി തിരിച്ചുള്ള കണക്കെടുപ്പും (Caste Enumeration) ഉൾപ്പെടുത്തും. ഇത് സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക ഡാറ്റയുടെ ലഭ്യത വർദ്ധിപ്പിക്കുമെങ്കിലും, സാമൂഹിക വിഭാഗീയത വർദ്ധിപ്പിക്കുമോ എന്ന ആശങ്കയുമുണ്ട്.
Core Concepts Explained:
അതിർത്തി നിർണ്ണയം (Delimitation):
ഇതൊരു നിയമനിർമ്മാണ സഭയുടെ (legislative body) മണ്ഡലങ്ങളുടെ അതിർത്തികൾ നിശ്ചയിക്കുന്ന പ്രക്രിയയാണ്.
ഓരോ മണ്ഡലത്തിലെയും ജനസംഖ്യ ഏകദേശം തുല്യമായി നിലനിർത്തുക, അതുവഴി 'ഒരാൾക്ക് ഒരു വോട്ട്, ഒരു മൂല്യം' (one person, one vote, one value) എന്ന ജനാധിപത്യ തത്വം ഉറപ്പാക്കുക എന്നതാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന ലക്ഷ്യം.
Delimitation Commission (അതിർത്തി നിർണ്ണയ കമ്മീഷൻ):
ഇന്ത്യയിൽ ഈ ചുമതല നിർവഹിക്കുന്നത് അതിർത്തി നിർണ്ണയ കമ്മീഷനാണ്.
ഇതൊരു വളരെ ശക്തമായ ഒരു സമിതിയാണ്. കമ്മീഷന്റെ ഉത്തരവുകൾക്ക് നിയമത്തിന്റെ അതേ സാധുതയുണ്ട്, അവയെ കോടതിയിൽ ചോദ്യം ചെയ്യാൻ സാധിക്കില്ല.
ഭരണഘടനാപരമായ അടിസ്ഥാനം (Constitutional Basis):
ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 82 (Article 82) പ്രകാരം, ഓരോ സെൻസസിന് ശേഷവും പാർലമെന്റ് ഒരു അതിർത്തി നിർണ്ണയ നിയമം (Delimitation Act) പാസാക്കണം.
നിലവിൽ ലോക്സഭയിലെ സീറ്റുകൾ 1971-ലെ സെൻസസ് പ്രകാരമാണ് നിശ്ചയിച്ചിട്ടുള്ളത്. 42-ാം ഭരണഘടനാ ഭേദഗതിയിലൂടെ (42nd Amendment, 1976) ഇത് 2000 വരെ മരവിപ്പിച്ചു. പിന്നീട്, 84-ാം ഭരണഘടനാ ഭേദഗതിയിലൂടെ (84th Amendment, 2001) ഈ മരവിപ്പിക്കൽ 2026 വരെ നീട്ടി.
Mains Only Notes
ഫെഡറലിസത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആശങ്കകൾ (Concerns on Federalism): ജനസംഖ്യ മാത്രം മാനദണ്ഡമാക്കുന്നത് ഇന്ത്യയുടെ ഫെഡറൽ തത്വങ്ങളെ ദുർബലപ്പെടുത്തിയേക്കാം. ജനസംഖ്യാ നിയന്ത്രണത്തിനായി മികച്ച പ്രകടനം കാഴ്ചവെച്ച സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് (പ്രധാനമായും ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾ) അവരുടെ രാഷ്ട്രീയ പ്രാതിനിധ്യം നഷ്ടപ്പെടുന്നത് ഒരുതരം ശിക്ഷയായി വ്യാഖ്യാനിക്കപ്പെടാം. ഇത് കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന ബന്ധങ്ങളിൽ വിള്ളലുണ്ടാക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്.
വടക്ക്-തെക്ക് വിഭജനം (North-South Divide): ജനസംഖ്യ കൂടുതലുള്ള ഉത്തരേന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് ലോക്സഭയിൽ കൂടുതൽ സീറ്റുകൾ ലഭിക്കുമ്പോൾ, ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് സീറ്റുകൾ കുറയുന്നത് രാജ്യത്ത് ഒരു രാഷ്ട്രീയ, വിഭവ വിതരണ അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കും. ഇത് നിലവിലുള്ള വടക്ക്-തെക്ക് വിഭജനത്തെ കൂടുതൽ രൂക്ഷമാക്കും.
വികസനവും രാഷ്ട്രീയവും (Development and Politics): മികച്ച മാനവ വികസന സൂചികകളും (human development indices) സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും കൈവരിച്ച സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് രാഷ്ട്രീയ ശക്തി കുറയുന്നത്, അവരുടെ വികസന മാതൃകകളെയും നയങ്ങളെയും പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്.
Pros, Cons, and a Balanced View
വിഷയം: ജനസംഖ്യയെ മാത്രം അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള അതിർത്തി നിർണ്ണയം.
ഗുണങ്ങൾ (Pros):
ജനാധിപത്യ തത്വം: ജനസംഖ്യയ്ക്ക് ആനുപാതികമായ പ്രാതിനിധ്യം നൽകുന്നത് 'ഒരാൾക്ക് ഒരു വോട്ട്, ഒരു മൂല്യം' എന്ന ജനാധിപത്യത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന തത്വം ഉറപ്പാക്കുന്നു.
തുല്യ പ്രാതിനിധ്യം: കാലക്രമേണയുണ്ടാകുന്ന ജനസംഖ്യാ വ്യതിയാനങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് മണ്ഡലങ്ങൾ പുനഃക്രമീകരിക്കുന്നത് തുല്യമായ രാഷ്ട്രീയ പ്രാതിനിധ്യം ഉറപ്പാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.
ദോഷങ്ങൾ (Cons):
സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് തിരിച്ചടി: കുടുംബ ആസൂത്രണം പോലുള്ള ദേശീയ നയങ്ങൾ വിജയകരമായി നടപ്പിലാക്കിയ സംസ്ഥാനങ്ങളെ ഇത് പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുന്നു.
ഫെഡറൽ അസന്തുലിതാവസ്ഥ: സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ രാഷ്ട്രീയ അധികാരത്തിൽ വലിയ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തുകയും ഫെഡറൽ ഘടനയെ ദുർബലപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.
രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ: വലിയ തോതിലുള്ള സീറ്റ് പുനർവിതരണം രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയ്ക്കും സംസ്ഥാനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള തർക്കങ്ങൾക്കും ഇടയാക്കും.
സമതുലിതമായ കാഴ്ചപ്പാട് / മുന്നോട്ടുള്ള വഴി (Balanced View / Way Forward):
ബഹുമുഖ മാനദണ്ഡം (Multiple Criteria): അതിർത്തി നിർണ്ണയത്തിന് ജനസംഖ്യ മാത്രം പരിഗണിക്കാതെ, സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വിസ്തീർണ്ണം (geographical area), വികസന സൂചികകൾ (development indices), സാമ്പത്തിക സംഭാവനകൾ (contribution to the economy), പിന്നോക്കാവസ്ഥ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങൾക്കും ഒരു നിശ്ചിത ശതമാനം വെയിറ്റേജ് (weightage) നൽകുന്നത് പരിഗണിക്കണം.
സമവായം (Consensus Building): ഈ വിഷയത്തിൽ മുന്നോട്ട് പോകുന്നതിന് മുൻപ്, എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളുമായും രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളുമായും വിശദമായ ചർച്ച നടത്തി ഒരു സമവായം രൂപീകരിക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്.
സീറ്റുകൾ വർദ്ധിപ്പിക്കൽ (Increasing Seats): ഒരു സംസ്ഥാനത്തിനും നിലവിലുള്ള സീറ്റുകൾ നഷ്ടപ്പെടാത്ത രീതിയിൽ, ലോക്സഭയിലെ ആകെ സീറ്റുകളുടെ എണ്ണം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നത് ഒരു പ്രായോഗിക പരിഹാരമാണ്.
രാജ്യസഭയെ ശക്തിപ്പെടുത്തൽ (Strengthening Rajya Sabha): സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ കൗൺസിൽ എന്ന നിലയിൽ രാജ്യസഭയുടെ അധികാരങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ, ലോക്സഭയിലെ പ്രാതിനിധ്യക്കുറവ് ഒരു പരിധി വരെ പരിഹരിക്കാൻ സാധിക്കും.
COMMENTS