Border Tourism Initiative in Himachal Pradesh
UPSC Relevance
Prelims: Geography (Mountain Passes, Locations), Security (Border Management), Governance (Schemes, Tourism), Current Events.
Mains:
GS Paper 1: Geography ("Geographical features and their location").
GS Paper 3: Security ("Security challenges and their management in border areas; linkages between development and spread of extremism"), Economy (Tourism), Infrastructure.
Key Highlights of the News
Initiative Launched (പദ്ധതിക്ക് തുടക്കം): ഹിമാചൽ പ്രദേശ് സർക്കാർ, കിന്നൗർ ജില്ലയിൽ ഇന്ത്യ-ചൈന അതിർത്തിയിലുള്ള ഷിപ്കി ലാ ചുരത്തിൽ (Shipki La pass) 'അതിർത്തി ടൂറിസം' (border tourism) പദ്ധതിക്ക് തുടക്കം കുറിച്ചു.
Previously Inaccessible Area (മുൻപ് പ്രവേശനമില്ലാതിരുന്ന പ്രദേശം): തന്ത്രപ്രധാനമായ സ്ഥലമായതിനാൽ, ഷിപ്കി ലാ ഇതുവരെ സാധാരണക്കാർക്ക് പ്രവേശനമില്ലാത്ത ഒരു മേഖലയായിരുന്നു. പ്രതിരോധ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ (Ministry of Defence) പ്രത്യേക അനുമതിയോടെയാണ് ഇപ്പോൾ ടൂറിസം ആരംഭിക്കുന്നത്.
Objective (ലക്ഷ്യം): അതിർത്തി ഗ്രാമങ്ങളിലെ പ്രാദേശിക ജനതയുടെ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥ (local economy) ശക്തിപ്പെടുത്തുക.
Key Proposals (പ്രധാന നിർദ്ദേശങ്ങൾ):
ഷിപ്കി ലാ വഴി കൈലാസ് മാനസരോവർ യാത്ര (Kailash Mansarovar Yatra) ആരംഭിക്കുന്നതിനുള്ള സാധ്യതകൾ കേന്ദ്ര സർക്കാരുമായി ചർച്ച ചെയ്യും.
അതിർത്തി നിവാസികൾക്ക് പ്രത്യേക ക്വാട്ട നൽകുന്ന ഒരു 'ഹിമാചൽ സ്കൗട്ട് ബറ്റാലിയൻ' (Himachal Scout Battalion) സ്ഥാപിക്കാൻ കേന്ദ്രത്തോട് ആവശ്യപ്പെടും.
അതിർത്തി പ്രദേശങ്ങളിൽ വിമാനത്താവളം സ്ഥാപിക്കാൻ ശ്രമിക്കും.
ടൂറിസ്റ്റുകൾക്ക് തടസ്സമാകുന്ന ഇന്നർ ലൈൻ ചെക്ക് പോസ്റ്റുകൾ (inner line check post) നിർത്തലാക്കാൻ ആവശ്യപ്പെടും.
Coordination (ഏകോപനം): ഈ പദ്ധതിക്കായി സംസ്ഥാന സർക്കാർ, ഇൻഡോ-ടിബറ്റൻ ബോർഡർ പോലീസ് (ITBP) തുടങ്ങിയ സുരക്ഷാ ഏജൻസികളുമായി സഹകരിച്ച് പ്രവർത്തിക്കും.
Key Concepts Explained
Shipki La Pass (ഷിപ്കി ലാ ചുരം):
ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ കിന്നൗർ ജില്ലയിൽ, ഇന്ത്യയെ ടിബറ്റുമായി (ചൈന) ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന പർവതചുരമാണിത്.
സത്ലജ് നദി (Sutlej river) ഇന്ത്യയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നത് ഈ ചുരത്തിന് സമീപമാണ്. ഇതൊരു പ്രധാന അതിർത്തി പോസ്റ്റ് കൂടിയാണ്.
Border Tourism (അതിർത്തി ടൂറിസം):
അന്താരാഷ്ട്ര അതിർത്തികൾക്ക് സമീപമുള്ള, പലപ്പോഴും വിദൂരവും പാരിസ്ഥിതികമായി ദുർബലവുമായ പ്രദേശങ്ങളിലെ ടൂറിസം പ്രവർത്തനങ്ങളാണിത്.
ഇതിന് സാമ്പത്തികവും തന്ത്രപരവുമായ മാനങ്ങളുണ്ട്.
Inner Line Permit (ILP - ഇന്നർ ലൈൻ പെർമിറ്റ്):
സംരക്ഷിത/നിയന്ത്രിത മേഖലകളിലേക്ക് പ്രവേശിക്കാൻ ഇന്ത്യൻ പൗരന്മാർക്ക് സർക്കാർ നൽകുന്ന ഒരു യാത്രാ രേഖയാണിത്.
നിലവിൽ അരുണാചൽ പ്രദേശ്, നാഗാലാൻഡ്, മിസോറാം, മണിപ്പൂർ എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ ഇത് ആവശ്യമാണ്. വാർത്തയിൽ പരാമർശിച്ച 'ഇന്നർ ലൈൻ ചെക്ക് പോസ്റ്റ്' ഈ പെർമിറ്റ് സംവിധാനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണ്.
Indo-Tibetan Border Police (ITBP):
ഇന്ത്യയിലെ ഒരു കേന്ദ്ര സായുധ പോലീസ് സേനയാണ് (Central Armed Police Force - CAPF).
ഇന്ത്യ-ചൈന അതിർത്തിയുടെ സംരക്ഷണമാണ് ഇവരുടെ പ്രധാന ചുമതല.
Mains-Oriented Notes
ഈ സംരംഭം, കേന്ദ്ര സർക്കാരിന്റെ 'വൈബ്രന്റ് വില്ലേജസ് പ്രോഗ്രാമുമായി' (Vibrant Villages Programme) ചേർന്നുപോകുന്ന ഒന്നാണ്. അതിർത്തി ഗ്രാമങ്ങളുടെ സമഗ്ര വികസനം, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തൽ, ഉപജീവനമാർഗ്ഗങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കൽ എന്നിവയാണ് ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം.
"ജനവാസമുള്ള അതിർത്തി, സുരക്ഷിതമായ അതിർത്തിയാണ്" എന്ന തത്വത്തിലാണ് ഇത് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. അതിർത്തി ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് ജനങ്ങൾ മറ്റ് സ്ഥലങ്ങളിലേക്ക് കുടിയേറുന്നത് തടയേണ്ടത് രാജ്യസുരക്ഷയ്ക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്.
'ഹിമാചൽ സ്കൗട്ട് ബറ്റാലിയൻ' എന്ന ആവശ്യം, ലഡാക്ക്, അരുണാചൽ പ്രദേശ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ വിജയകരമായി നടപ്പിലാക്കിയ ഒരു മാതൃകയാണ്. പ്രാദേശിക യുവാക്കളുടെ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ അറിവ് അതിർത്തി സംരക്ഷണത്തിന് ഉപയോഗിക്കുന്നതിനൊപ്പം, അവർക്ക് തൊഴിൽ നൽകാനും ഇത് സഹായിക്കുന്നു.
Pros (നേട്ടങ്ങൾ):
Economic: പ്രാദേശികമായി തൊഴിലവസരങ്ങൾ (ഹോംസ്റ്റേകൾ, ഗൈഡുകൾ) സൃഷ്ടിക്കുന്നു, കുടിയേറ്റം കുറയ്ക്കുന്നു, പ്രാദേശിക സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയെ വൈവിധ്യവൽക്കരിക്കുന്നു.
Strategic: അതിർത്തി പ്രദേശങ്ങളിൽ ജനസാന്നിധ്യം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നത് നിരീക്ഷണത്തിന് (surveillance) സഹായിക്കുന്നു. ദേശീയോദ്ഗ്രഥനം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു. വിനോദസഞ്ചാരത്തിനായി നിർമ്മിക്കുന്ന റോഡുകളും മറ്റ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും സൈന്യത്തിനും ഉപയോഗിക്കാം.
Cons (വെല്ലുവിളികൾ):
Security Risks: തന്ത്രപ്രധാനമായ സൈനിക മേഖലകളിൽ സാധാരണക്കാരുടെ സാന്നിധ്യം വർധിക്കുന്നത് സുരക്ഷാ ഭീഷണികൾക്ക് കാരണമായേക്കാം (ഉദാ: ചാരപ്രവർത്തനം).
Environmental Impact: അനിയന്ത്രിതമായ ടൂറിസം ഹിമാലയത്തിലെ ദുർബലമായ ആവാസവ്യവസ്ഥയെ നശിപ്പിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട് (മാലിന്യം, മലിനീകരണം).
Cultural Impact: പ്രാദേശിക സംസ്കാരങ്ങളുടെ വാണിജ്യവൽക്കരണത്തിന് ഇത് വഴിവെച്ചേക്കാം.
Balanced View / The Way Forward (സന്തുലിതമായ കാഴ്ചപ്പാട്):
അതിർത്തി ടൂറിസം സാമ്പത്തികവും തന്ത്രപരവുമായ നേട്ടങ്ങൾ നൽകുന്ന ഒരു മികച്ച സംരംഭമാണ്. എന്നാൽ, ഇത് സുസ്ഥിരമായ രീതിയിൽ നടപ്പിലാക്കണം.
'ഉത്തരവാദിത്ത ടൂറിസം' (responsible tourism) എന്ന ആശയത്തിലൂന്നി വേണം ഇത് നടപ്പിലാക്കാൻ.
Regulation (നിയന്ത്രണം): ടൂറിസ്റ്റുകളുടെ എണ്ണം, പ്രവർത്തനങ്ങൾ, മാലിന്യ നിർമാർജ്ജനം എന്നിവയ്ക്ക് കർശനമായ മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ ആവശ്യമാണ്.
Community Participation (സമൂഹ പങ്കാളിത്തം): പ്രാദേശിക സമൂഹത്തെ ആസൂത്രണത്തിലും നടത്തിപ്പിലും പങ്കാളികളാക്കണം. ഇതിന്റെ പ്രയോജനം അവർക്ക് ലഭിക്കുന്നു എന്ന് ഉറപ്പാക്കണം.
Synergy with Security Forces (സുരക്ഷാ സേനയുമായുള്ള ഏകോപനം): ടൂറിസം വകുപ്പും സുരക്ഷാ സേനയും (കരസേന, ITBP) ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിച്ച്, രാജ്യസുരക്ഷയെ ബാധിക്കാത്ത, സുരക്ഷിതമായ ടൂറിസ്റ്റ് സർക്യൂട്ടുകൾ കണ്ടെത്തണം.
COMMENTS