Rajasthan's 'Cash Plus' Model: Integrating DBT and SBCC for Nutrition
UPSC Relevance
Prelims: Current events of national importance, Social Sector Initiatives, Government Policies and Interventions (PMMVY), Health.
Mains:
GS Paper 2: Social Justice/Governance - Issues relating to development and management of Social Sector/Services relating to Health; Welfare schemes for vulnerable sections of the population by the Centre and States and the performance of these schemes. (സ്ത്രീകളുടെയും കുട്ടികളുടെയും പോഷകാഹാരക്കുറവ് പരിഹരിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതികൾ).
GS Paper 1: Social Issues - Role of women, population and associated issues, poverty and developmental issues. (മാതൃ-ശിശു ആരോഗ്യം).
Key Highlights from the News
രാജസ്ഥാൻ സർക്കാർ ആവിഷ്കരിച്ച 'ക്യാഷ് പ്ലസ്' (Cash Plus) മാതൃക മാതൃ-ശിശു പോഷകാഹാര രംഗത്ത് മികച്ച ഫലങ്ങൾ കാണിക്കുന്നു.
ധനസഹായം (Direct Benefit Transfers - DBT) നൽകുന്നതിനൊപ്പം സാമൂഹികവും പെരുമാറ്റപരവുമായ മാറ്റങ്ങൾക്കുള്ള ആശയവിനിമയം (Social and Behavior Change Communication - SBCC) കൂടി സമന്വയിപ്പിക്കുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ സംസ്ഥാനതല പൈലറ്റ് പദ്ധതിയാണിത്.
ഈ പദ്ധതിയിലൂടെ, നേരത്തെയുള്ള മുലയൂട്ടലിൽ (early breastfeeding) 49% വർദ്ധനവുണ്ടായി. ഗർഭിണികളുടെ ഭക്ഷണത്തിലെ വൈവിധ്യത്തിൽ (dietary diversity) 49% പുരോഗതിയും രേഖപ്പെടുത്തി.
കേന്ദ്രസർക്കാരിന്റെ പ്രധാനമന്ത്രി മാതൃ വന്ദന യോജനയുടെ (Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana - PMMVY) മെച്ചപ്പെടുത്തിയ രൂപമാണിത്. PMMVY ആദ്യത്തെ കുഞ്ഞിന് മാത്രം സഹായം നൽകുമ്പോൾ, രാജസ്ഥാന്റെ പദ്ധതി രണ്ടാമത്തെ കുഞ്ഞിനും ആനുകൂല്യങ്ങൾ നൽകുന്നു.
2020-ൽ അഞ്ച് ജില്ലകളിൽ പൈലറ്റ് അടിസ്ഥാനത്തിൽ ആരംഭിച്ച പദ്ധതി, 2022-ൽ സംസ്ഥാനം മുഴുവൻ വ്യാപിപ്പിച്ചു.
കൗൺസിലിംഗ്, ഗൃഹസന്ദർശനം, പോഷകാഹാരത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ബോധവൽക്കരണം എന്നിവയും പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമാണ്.
COMMENTS