Self-Reliance in India's Defence Sector: Growth and Trends
UPSC Relevance
Prelims: Indian Economy (Industrial Policy, Public Sector Undertakings), Science and Technology (Defence Technology), Current events of national and international importance.
Mains:
GS Paper 3: Indian Economy (Changes in industrial policy and their effects on industrial growth), Defence and Security (Indigenization of technology and developing new technology, various security forces and agencies and their mandate), Science and Technology.
Key Highlights of the News
Record Defence Production & Exports (റെക്കോർഡ് പ്രതിരോധ ഉത്പാദനവും കയറ്റുമതിയും): കഴിഞ്ഞ സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിരോധ ഉത്പാദനവും കയറ്റുമതിയും റെക്കോർഡ് ഉയരത്തിലെത്തി. 2023-24 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ഉത്പാദനം 1.3 ലക്ഷം കോടി രൂപ കവിഞ്ഞു.
Increased Role of Private Sector (സ്വകാര്യമേഖലയുടെ വർധിച്ച പങ്ക്): പ്രതിരോധ ഉത്പാദനത്തിലും കയറ്റുമതിയിലും പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കൊപ്പം സ്വകാര്യ കമ്പനികളുടെയും (private companies) ചെറുകിട, ഇടത്തരം വ്യവസായങ്ങളുടെയും (MSMEs) പങ്ക് ഗണ്യമായി വർധിച്ചു.
Boost to Defence Stocks (പ്രതിരോധ ഓഹരികളിലെ കുതിപ്പ്): ഓപ്പറേഷൻ സിന്ദൂറിനെ (Operation Sindoor) തുടർന്നുള്ള ആഴ്ചയിൽ, പ്രതിരോധ കമ്പനികളുടെ ഓഹരികൾക്ക് വിപണിയിൽ വലിയ കുതിച്ചുചാട്ടമുണ്ടായി. ഇത് ഈ മേഖലയിലുള്ള നിക്ഷേപകരുടെ ആത്മവിശ്വാസം വർധിപ്പിച്ചു.
Growth in Exports (കയറ്റുമതിയിലെ വളർച്ച): ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിരോധ കയറ്റുമതി കഴിഞ്ഞ രണ്ട് സാമ്പത്തിക വർഷങ്ങളിലും 20,000 കോടി രൂപ കവിഞ്ഞു. ഈ സാമ്പത്തിക വർഷത്തെ ലക്ഷ്യം 30,000 കോടി രൂപയാണ്.
Contribution of MSMEs (MSME-കളുടെ സംഭാവന): പ്രതിരോധ വ്യവസായത്തിന് ആവശ്യമായ ഘടകങ്ങൾ നൽകിക്കൊണ്ട് MSME-കൾ ഈ മേഖലയുടെ വളർച്ചയിൽ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. സർക്കാർ MSME-കളിൽ നിന്ന് നിർബന്ധിതമായി സാധനങ്ങൾ വാങ്ങുന്നതിനുള്ള ലക്ഷ്യങ്ങൾ (mandatory procurement targets) നിശ്ചയിച്ചിട്ടുണ്ട്.
Key Concepts Explained
Aatmanirbhar Bharat in Defence (പ്രതിരോധ രംഗത്തെ ആത്മനിർഭരത):
പ്രതിരോധ സാമഗ്രികൾക്കായി വിദേശ രാജ്യങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്നത് കുറച്ച്, ഇന്ത്യയിൽ തന്നെ രൂപകൽപ്പനയും (design), വികസനവും (development), നിർമ്മാണവും (manufacturing) പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക എന്നതാണ് ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം.
ഇതിന്റെ ഭാഗമായി, ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്ന ആയുധങ്ങളുടെ ഒരു 'നെഗറ്റീവ് ലിസ്റ്റ്' (negative import list) സർക്കാർ പുറത്തിറക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഈ ലിസ്റ്റിലുള്ള സാധനങ്ങൾ ഇന്ത്യയിൽ തന്നെ നിർമ്മിക്കാൻ പ്രോത്സാഹനം നൽകുന്നു.
Role of Private Sector & MSMEs (സ്വകാര്യമേഖലയുടെയും MSME-കളുടെയും പങ്ക്):
മുൻപ് പ്രതിരോധ ഉത്പാദനം പ്രധാനമായും പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ (Defence Public Sector Undertakings - DPSUs) കുത്തകയായിരുന്നു. എന്നാൽ, ഇപ്പോൾ സ്വകാര്യ കമ്പനികളെയും MSME-കളെയും ഈ മേഖലയിലേക്ക് സർക്കാർ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു.
ഇത് മത്സരശേഷി വർധിപ്പിക്കാനും, നൂതന സാങ്കേതികവിദ്യകൾ കൊണ്ടുവരാനും, കയറ്റുമതി വർധിപ്പിക്കാനും സഹായിക്കുന്നു.
Defence Exports (പ്രതിരോധ കയറ്റുമതി):
ഇന്ത്യ ഇപ്പോൾ ആയുധങ്ങൾ ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്ന ഒരു രാജ്യം എന്നതിലുപരി, കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്ന ഒരു രാജ്യം കൂടിയായി മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്.
ബ്രഹ്മോസ് മിസൈലുകൾ (BrahMos missiles), ലഘു യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ, റഡാറുകൾ, കവചിത വാഹനങ്ങൾ, വെടിയുണ്ടകൾ എന്നിവയാണ് ഇന്ത്യ പ്രധാനമായും കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നത്. ഫിലിപ്പീൻസ്, അർമേനിയ, വിയറ്റ്നാം തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാന ഉപഭോക്താക്കളാണ്.
Mains-Oriented Notes
പ്രതിരോധ രംഗത്തെ സ്വാശ്രയത്വം ഇന്ത്യയുടെ തന്ത്രപരമായ സ്വയംഭരണത്തിന് (strategic autonomy) അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. അയൽരാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സുരക്ഷാ ഭീഷണികൾ നിലനിൽക്കുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ, ആയുധങ്ങൾക്കായി മറ്റ് രാജ്യങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്നത് അപകടകരമാണ്.
പ്രതിരോധ വ്യവസായത്തിന്റെ വളർച്ച 'മേക്ക് ഇൻ ഇന്ത്യ' (Make in India) പദ്ധതിക്ക് വലിയ ഉത്തേജനം നൽകുന്നു. ഇത് രാജ്യത്ത് പുതിയ തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുകയും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയെ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
DRDO പോലുള്ള ഗവേഷണ സ്ഥാപനങ്ങളും, DPSU-കളും, സ്വകാര്യ കമ്പനികളും, സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളും ചേർന്ന ഒരു ശക്തമായ പ്രതിരോധ വ്യാവസായിക ആവാസവ്യവസ്ഥ (defence industrial ecosystem) കെട്ടിപ്പടുക്കാനാണ് ഇന്ത്യ ശ്രമിക്കുന്നത്.
Pros (നേട്ടങ്ങൾ):
Strategic Independence: പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾക്ക് മറ്റ് രാജ്യങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്നത് കുറയുന്നു.
Economic Growth: ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം വർധിക്കുകയും പുതിയ തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു.
Forex Savings: ഇറക്കുമതി കുറയുന്നത് വഴി വലിയ അളവിലുള്ള വിദേശനാണ്യം ലാഭിക്കാൻ സാധിക്കുന്നു. കയറ്റുമതിയിലൂടെ വിദേശനാണ്യം നേടാനും കഴിയുന്നു.
Technology Development: ആഭ്യന്തരമായി ഗവേഷണവും വികസനവും (R&D) പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു.
Cons (വെല്ലുവിളികൾ):
Critical Technology Gap: ജെറ്റ് എഞ്ചിനുകൾ, സെമികണ്ടക്ടറുകൾ പോലുള്ള അതിസങ്കീർണ്ണമായ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് ഇന്ത്യ ഇപ്പോഴും വിദേശ രാജ്യങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്നു.
Quality and Time Overruns: പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ പല പദ്ധതികളും സമയബന്ധിതമായി പൂർത്തിയാക്കുന്നതിലും ഗുണനിലവാരം ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിലും പരാജയപ്പെടുന്നു എന്ന വിമർശനമുണ്ട്.
Private Sector Challenges: സ്വകാര്യമേഖലയ്ക്ക് ആവശ്യമായ ദീർഘകാല ഓർഡറുകൾ ലഭിക്കുന്നതിലും, സാമ്പത്തിക സഹായം ഉറപ്പാക്കുന്നതിലും വെല്ലുവിളികളുണ്ട്.
Balanced View / The Way Forward (സന്തുലിതമായ കാഴ്ചപ്പാട്):
ഇന്ത്യ പ്രതിരോധ സ്വാശ്രയത്വത്തിൽ ഗണ്യമായ പുരോഗതി കൈവരിച്ചിട്ടുണ്ട്, എന്നാൽ ഇനിയും ഒരുപാട് ദൂരം മുന്നോട്ട് പോകാനുണ്ട്.
സർക്കാർ, പൊതുമേഖല, സ്വകാര്യമേഖല എന്നിവയുടെ ഒരു സംയുക്ത പങ്കാളിത്തമാണ് (public-private partnership) ആവശ്യം.
ഗവേഷണത്തിലും വികസനത്തിലും (R&D) കൂടുതൽ നിക്ഷേപം നടത്തണം. DRDO-യുടെ പുനഃസംഘടന പോലുള്ള നടപടികൾ വേഗത്തിലാക്കണം.
ആയുധങ്ങൾ വാങ്ങുന്നതിനുള്ള നടപടിക്രമങ്ങൾ (Defence Acquisition Procedure - DAP) കൂടുതൽ ലളിതവും സുതാര്യവുമാക്കണം.
കയറ്റുമതി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി വ്യക്തമായ നയങ്ങൾ രൂപീകരിക്കുകയും, നമ്മുടെ പ്രതിരോധ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾക്ക് പുതിയ വിപണികൾ കണ്ടെത്തുകയും വേണം.
COMMENTS